تأثیر مقادیر مختلف نیتروژن بر خصوصیات رشدی و صفات کمی و کیفی چغندرقند پاییزه

به منظور بررسی تأثیر مقادیر مختلف نیتروژن بر اجزاء عملکرد، سهم هریک از قسمت‎های مختلف گیاه چغندرقند در کشت پاییزه از ماده خشک کل، تعداد برگ، شاخص سطح برگ، سرعت پوشش سایه‎انداز و میزان جذب نیتروژن، این آزمایش در سال‎های 1382 و 1383 در مرکز تحقیقات کشاورزی صفی‎آباد دزفول اجرا گردید. در این تحقیق پنج مقدار نیتروژن شامل صفر، 60، 120، 180 و 240 کیلوگرم در هکتار و دو رقم منوژرم شیرین و رسول در یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک‎های کامل تصادفی با چهار تکرار بررسی شد. سال‎های آزمایش از نظر بیشتر خصوصیات کمی و کیفی چغندرقند با یکدیگر اختلاف معنی‎داری نشان دادند. در سال اول بین اثرات مقادیر نیتروژن بر روی عملکردریشه تفاوت معنی‎داری وجود نداشت و در یک گروه قرار گرفتند (میانگین 93 تن در هکتار)، در حالی که درصد قند به طور معنی‎داری تحت تأثیر مصرف نیتروژن قرار گرفت و بالاترین مقدار (7/13درصد) مربوط به سطح نیتروژن صفر بود. در سال دوم تیمارهای نیتروژن از نظر عملکردریشه با یکدیگر اختلاف معنی‎دار نشان دادند و بالاترین عملکرد مربوط به سطح نیتروژن 240 کیلوگرم در هکتار (9/80 تن در هکتار) بود، اما از نظر درصد قند بین آن‎ها اختلاف معنی‎داری وجود نداشت. در هر دو سال بین دو رقم مورد بررسی از نظر کلیه خصوصیات کمی و کیفی اختلاف معنی‎دار وجود نداشت. افزایش مصرف نیتروژن موجب افزایش سهم دمبرگ و طوقه و کاهش سهم ریشه از بیوماس کل نموده، اما بر سهم ماده خشک برگ از بیوماس کل تأثیری نداشت. در سال اول تیمارهای نیتروژن از نظر تعداد برگ، شاخص سطح برگ و زمان سایه‎انداز کامل با یکدیگر اختلاف معنی‎دار نشان ندادند، درحالی که در سال دوم بین تیمارها اختلاف معنی‎دار وجود داشت، به طوری که افزایش نیتروژن موجب افزایش شاخص سطح برگ، تعداد برگ و تسریع در زمان کامل شدن سایه‎انداز گردید. در سال اول بین سطوح مختلف نیتروژن از نظر تأثیر بر مقدار نیتروژن قسمت‎های مختلف گیاه اختلاف معنی‎داری وجود نداشت و مقدار کل نیتروزن جذب شده به‎وسیله چغندرقند در آخر دوره رشد در حدود 574 کیلوگرم در هکتار بود. درسال دوم مقدار نیتروژن جذب شده از خاک به‎وسیله چغندرقند تحت تأثیر سطوح نیتروژن مصرفی قرار داشت به طوری‎که مقدار نیتروژن حذب شده در سطوح نیتروژن صفر و 240 کیلوگرم در هکتار به ترتیب 186 و 351 کیلوگرم در هکتار بود.